YÜKSEK GELEN EMLAK VERGİSİ İÇİN İTİRAZ VE DAVADA SÜRE

Emlak vergisi, arazi arsa ve  bina için alınıyor. Temmuz ayında kesinleÅŸen emlak vergisi sadece arazi arsa veya binadan alınan belli bir vergi olarak kalmıyor. Bu deÄŸer, alım satım  ve mirasta  da önemli . Ayrıca konutlar için binde 3’ten binde 10’a kadar  kadar çıkan deÄŸerli konut vergisinde önem kazanıyor.

Bu sebeple bu verginin hatalı ve fahiÅŸ olması durumunda davanın nerede ve nasıl açılacağı da önemli.

Emlak vergisi için davanın ne kadar sürede açılacağı konusunda gerek bilimsel makalelerde ve Vergi Mahkemelerinde farklı süreler ileri sürülmüÅŸtür. Anayasa Mahkemesi ve Danıştay bu tartışmaları bitiren kararlar vermesine raÄŸmen tereddüdü giderecek ÅŸekilde ilgili kaynakları yayınlamaktayız:

Takdir Komisyonu kararlarına karşı dava açma süresini 15 gün olarak düzenleyen hükmün, Anayasa Mahkemesi’nin 2011/38 E. ve 2012/89 K.sayılı kararı ile iptal edilmesi sonrasında dava açma süresi bakımından yeni bir düzenleme yapılmamıştır. Bu nedenle dava açma süresi, vergi iÅŸlemlerinde dava açma süresini 30 gün olarak belirleyen Ä°dari Yargılama Usul Kanunu’nun 7’nci maddesine tabi olacaktır. Bununla birlikte, Vergi Mahkemeleri 20 Temmuz-31 AÄŸustos arası Adli Tatil kapsamında çalışmaya ara verirler. 30 günlük dava açma süresinin son günü bu tarihler arasına denk geliyor ise dava açma süresi adli tatilin son gününden itibaren 7 gün daha dava açma süresi uzatılmaktadır.

Ayrıca; Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulunun  15.02.2023 tarih ve 2022/14 Esas, 2023/2 Karar sayılı kararı ile Anayasa Mahkemesinin 29/2/2024 Tarihli ve 2020/11509 sayılı kararına (Bireysel BaÅŸvuru) göre, emlak vergisine esas m2 birim deÄŸerlerinin tespitinin iptaline  iliÅŸkin dava açma süresi, idareye baÅŸvuru yok ise, yıl sonuna kadardır.

Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulu’nun 15.02.2023 Tarih ve E.2022/14, K.2023/2 Sayılı Kararı ÅŸöyledir:

Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulu Kararı (E: 2022/14, K: 2023/2) (“Karar”) yayımlanmıştır.[1]

Ä°STEMÄ°N ÖZETÄ°: Samsun Bölge Ä°dare Mahkemesi BaÅŸkanlar Kurulu tarafından yapılan baÅŸvuru üzerine Bölge Ä°dare Mahkemeleri ve Danıştay tarafından verilmiÅŸ olan kararlar arasındaki aykırılığın giderilmesi istemine yönelik inceleme gerçekleÅŸtirmiÅŸtir.

Söz konusu kararlar arasındaki aykırılık; davacılar tarafından, maliki oldukları taşınmazlara iliÅŸkin kısmının, tahakkuk eden emlak vergisi matrahlarına esas teÅŸkil etmek için belirlenen asgari ölçüde arsa birim deÄŸerlerinin tespitine yönelik takdir komisyonu kararlarının iptali istemiyle açılan davalara iliÅŸkindir.

AYKIRILIÄžIN GÄ°DERÄ°LMESÄ° Ä°STEMÄ°NE Ä°LÄ°ÅžKÄ°N BÖLGE Ä°DARE MAHKEMESÄ° KARARLARI:

A- Samsun Bölge Ä°dare Mahkemesi 2. Vergi Dava Dairesi’nin 06.10.2022 Tarih ve E.2022/299, K.20222/526 Sayılı Kararı:

Ä°ÅŸbu kararda özetle, Anayasa Mahkemesi tarafından verilmiÅŸ olan iptal kararından sonra, arsa ve arazi birim deÄŸerlerinin mükelleflere tebliÄŸ edilmemesi ve birim deÄŸerlerinin ilan edilmemesi sebebiyle mükelleflerin söz konusu birim deÄŸerlerini idareye baÅŸvurdukları tarihte öÄŸrenmiÅŸ olduklarını dayanak göstererek iÅŸbu süreden itibaren 30 günlük genel dava açma süresi olan sürenin uygulanması gerektiÄŸi yönünde hüküm tesis edilmiÅŸtir.

B- Ankara Bölge Ä°dare Mahkemesi 4. Vergi Dava Dairesi’nin 06.04.2021 Tarih ve E.2021/151, K.2021/735 Sayılı Kararı:

Ä°ÅŸbu kararda özetle, 213 sayılı Vergi Usul Kanun’un mükerrer 49. maddesindeki “kesinleÅŸen” ibaresinin altı çizilerek birim deÄŸerlerinin belediyeler ve muhtarlıklarda uygun bir yere asılmak suretiyle tarh ve tahakkukun yapılmış olduÄŸu gerekçesiyle ilgili ilanlar yapılmadan önce mükellefler tarafından idareye baÅŸvuru yapılması halinde verilecek cevaba karşı dava açılabileceÄŸi, aksi takdirde dava açmanın mümkün olmayacağı yönünde hüküm tesis edilmiÅŸtir.

Samsun Bölge Ä°dare Mahkemesi BaÅŸkanlar Kurulu söz konusu aykırılığın bu yönde birleÅŸtirilmesi istemiyle baÅŸvuruda bulunmuÅŸtur. Bahse konu baÅŸvuruda; söz konusu aykırılık bakımından, Ankara Bölge Ä°dare Mahkemesi 4. Vergi Dava Dairesi tarafından verilmiÅŸ olan kararın gerekçesine dayanılmıştır.

Ä°LGÄ°LÄ° MEVZUAT

1- i. 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun mükerrer 49. maddesinin (b) iÅŸaretli fıkrasının ilgili bölümü ÅŸu ÅŸekildedir:

“Takdir komisyonlarının arsalara ve araziye ait asgari ölçüde birim deÄŸer tespitine iliÅŸkin dört yılda bir yapacakları takdirler, tarh ve tahakkuk iÅŸleminin (Emlâk Vergisi Kanununun 33 üncü maddesinin (8) numaralı fıkrasına göre yapılacak takdirler dahil) yapılacağı sürenin baÅŸlangıcından en az altı ay önce karara baÄŸlanarak, arsalara ait olanlar takdirin ilgili bulunduÄŸu il ve ilçe merkezlerindeki ticaret odalarına, ziraat odalarına ve ilgili mahalle ve köy muhtarlıkları ile belediyelere, araziye ait olanlar il merkezlerindeki ticaret ve ziraat odalarına ve belediyelere imza karşılığında verilir.

“BüyükÅŸehir belediyesi bulunan illerde takdir komisyonu kararları, vali veya vekalet vereceÄŸi memurun baÅŸkanlığında, defterdar veya vekalet vereceÄŸi memur, vali tarafından görevlendirilecek tapu sicil müdürü ile ticaret odası, serbest muhasebeci mali müÅŸavirler odası ve esnaf ve sanatkârlar odaları birliÄŸince görevlendirilecek birer üyeden oluÅŸan merkez komisyonuna imza karşılığında verilir. Merkez komisyonu kendilerine tebliÄŸ edilen kararları onbeÅŸ gün içinde inceler ve inceleme sonucu belirlenen deÄŸerleri ilgili takdir komisyonuna geri gönderir. Merkez komisyonunca farklı deÄŸer belirlenmesi halinde bu deÄŸerler ilgili takdir komisyonlarınca yeniden takdir yapılmak suretiyle dikkate alınır.’’

Vergi Usul Kanunu’nun mükerrer 49. maddesinin (b) iÅŸaretli fıkrasının üçüncü paragrafının Anayasa Mahkemesinin 31/05/2012 tarihli ve E:2011/388. K:2012/89 sayılı kararıyla iptal edilmeden önceki birinci cümlesi, ‘’Takdir komisyonlarının bu kararlarına karşı kendilerine karar tebliÄŸ edilen daire, kurum, teÅŸekküller ve ilgili mahalle ve köy muhtarlıkları 15 gün içinde ilgili vergi mahkemesi nezdinde dava açabilirler.’’ ÅŸeklindedir.

iii. 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun mükerrer 49.maddesinin (c) iÅŸaretli fıkrası ise ÅŸu ÅŸekildedir: ‘’Yukarıdaki fıkralara  göre, Danıştay ve Vergi Mahkemelerinde dava açılması halinde, davalının 15 gün içinde vereceÄŸi tek savunma ile dosya tekemmül etmiÅŸ sayılır. Danıştay ve Vergi Mahkemelerince bu davalar, dosyanın tekemmül ettiÄŸi tarihten itibaren en geç 1 ay içinde karara baÄŸlanır.’’

2- 1319 sayılı Emlak Vergisi Kanunu’nun 11.maddesi ÅŸu ÅŸekildedir:

“Bina vergisi, ilgili belediye tarafından;

1. a) Dört yılda bir defa olmak üzere takdir iÅŸlemlerinin yapıldığı yılı takip eden bütçe yılının Ocak ve Åžubat aylarında,
2. b) 33 üncü maddenin (1) ilâ (7) numaralı fıkralarında yazılı vergi deÄŸerini tadil eden sebeplerle bildirim verilmesi icabeden hallerde, vergi deÄŸerini tadil eden sebeplerin meydana geldiÄŸi bütçe yılını takip eden yılın Ocak ayı içinde, vergi deÄŸerini tadil eden sebep yılın son üç ayı içinde vuku bulmuÅŸ ve bildirim, vergi deÄŸerini tadil eden sebebin meydana geldiÄŸi bütçe yılını takip eden yılda verilmiÅŸ ise bildirimin verildiÄŸi tarihte,
3. c) 33 üncü maddenin (8) numaralı fıkrasında yazılı hallerde, takdir iÅŸlemlerinin yapıldığı bütçe yılını takip eden yılın Ocak ve Åžubat aylarında,

29 uncu maddeye göre hesaplanan vergi deÄŸeri esas alınarak yıllık olarak tarh olunur. Bildirim posta ile gönderilmiÅŸ ise vergi, bildirim verme süresinin son gününü takip eden yedi gün içinde tarh olunur. Bu suretle tarh olunan vergiler, tarh edilen tarihte tahakkuk etmiÅŸ sayılır ve mükellefe bir yazı ile bildirilir.

Yapılan tarh ve tahakkuku takip eden yıllarda, 29 uncu maddeye göre tespit edilen vergi deÄŸeri üzerinden hesaplanan bina vergisi, her bütçe yılının başından itibaren o yıl için tahakkuk etmiÅŸ sayılır.

Bir il veya ilçe hududu içerisinde birden fazla belediye olması halinde, belediye ve mücavir alan sınırları dışında bulunan binaya ait bina vergisini tarha yetkili olacak belediye, ilgili valiler tarafından belirlenir.’’

HUKUKÄ° DEÄžERLENDÄ°RME

Danıştay tarafından yapılan incelemede, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun mükerrer 49. maddesinin üçüncü fıkrasının birinci cümlesinde belirtilen takdir komisyonlarının arsa ve araziye ait asgari ölçüde birim deÄŸer tespitine iliÅŸkin kararlarına karşı sadece kendilerine karar tebliÄŸ edilen daire, kurum, teÅŸekküller ve ilgili mahalle ve köy muhtarlıklarının 15 gün içinde ilgili Vergi Mahkemesi nezdinde dava açabileceÄŸi açıkça belirtilmiÅŸtir. Ancak bu düzenleme Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edildiÄŸi için takdir komisyonu kararlarının iptali istemiyle açılmış olan davalardaki dava açma süresi ile ilgili bir boÅŸluk oluÅŸmuÅŸtur. Bu bakımdan, dava açma süresinin hangi tarihten baÅŸlayacağı ve en son hangi tarihe kadar dava açılabileceÄŸi hususlarının Vergi Usul Kanunu ve 1319 sayılı Emlak Vergisi Kanunu’nun ilgili hükümleri çerçevesinde irdelenmesi gerektiÄŸi belirtilmiÅŸtir.

Bu baÄŸlamda yapılan inceleme sonucunda, kanunda takdir komisyonu kararlarının mükelleflere tebliÄŸ edilmesi yönünde bir usul benimsenmemiÅŸ olması durumu gözetilerek mükelleflerce emlak vergisine esas asgari ölçüde arsa ve arazi birim deÄŸerinin tespitine yönelik takdir komisyonu kararlarının öÄŸrenme tarihinden itibaren 30 günlük genel dava açma süresi içerisinde ve en geç anılan kararın alındığı yılın son gününe kadar dava açabileceklerinin kabul edilmesi gerekmekte olup, bu tarihten sonra dava açma imkanının bulunmaması gerektiÄŸi yönünde hüküm tesis edilmiÅŸtir.

SONUÇ

Açıklanan  hukuksal nedenler ve gerekçeyle aykırılığın, arsa ve arazi birim deÄŸerlerinin tespitine yönelik takdir komisyonu kararlarına karşı anılan kararların alındığı yılın son gününe kadar dava açabileceÄŸi yönünde giderilmesine kesin olarak karar verilmiÅŸtir.